Właściwości funkcjonalne
Radiotelefon doręczny typu TH-F7E produkcji firmy Kenwood Corporation
stanowi niewątpliwie ciekawą propozycję dla szerokiego grona osób zajmujących
się amatorską radiokomunikacją. Radiotelefon ten przeznaczony jest bowiem
do prowadzenia łączności w dwóch zakresach częstotliwości, a mianowicie
144MHz, 146MHz (pasmo 2m) oraz 430MHz, 440MHz (pasmo 70cm). Ponadto zapewnia
możliwość odbioru sygnałów w bardzo szerokim zakresie częstotliwości,
rozciągającym się od 100kHz do 1,71MHz (fale długie i średnie), poprzez
pasmo fal krótkich (zakres częstotliwości 1,71MHz, 29,7MHz), pasmo fal
ultrakrótkich (zakres częstotliwości 29,7MHz, 87,5MHz), pasmo radiofoniczne
UKF (zakres częstotliwości 87,5MHz, 108MHz), pasmo częstotliwości wykorzystywanych
do nawigacji lotniczej i łączności z samolotami (zakres 108MHz, 137MHz),
radiokomunikacyjne pasmo VHF (zakres 137MHz, 174MHz), pasma kanałów telewizyjnych
(zakresy częstotliwości 174MHz, 230MHz oraz 470MHz, 862MHz), radiokomunikacyjne
pasma UHF (zakresy częstotliwości 230MHz, 400MHz oraz 400MHz, 470MHz),
aż po zakres częstotliwości 862MHz, 1300MHz (pasmo 23cm).
Nabywca radiotelefonu otrzymuje wraz z urządzeniem zestaw wielojęzycznych
instrukcji obsługi, wśród których brakuje jednakże instrukcji w języku
polskim. Stanowi to z całą pewnością sporą niedogodność dla potencjalnych
użytkowników tego radiotelefonu w Polsce, albowiem ze względu na mnogość
różnych opcji i funkcji oraz zapewniających do nich dostęp elementów obsługi,
właściwe i efektywne wykorzystanie radiotelefonu uwarunkowane jest dokładnym
zapoznaniem się z treścią instrukcji obsługi, jakkolwiek wiele trybów
funkcjonalnych można wybrać także w sposób intuicyjny.
|
|
Budowa
Radiotelefon TH-F7E wykonany jest jako stacja doręczna, wyposażona w gniazdo
antenowe typu SMA, do którego można podłączyć dostarczaną wraz z urządzeniem
antenę prętową lub też odpowiednią antenę zewnętrzną. Radiotelefon zamknięty
jest w zwartej obudowie z tworzywa sztucznego, okrywającej metalowe chassis,
na którym zamontowane są wszystkie podzespoły składowe. Obudowa integruje
również liczne elementy zapewniające obsługę i dostęp do mnogich możliwości
funkcjonalnych radiotelefonu oraz informujące o aktualnym stanie pracy
urządzenia. Należy do nich 16-przyciskowa klawiatura, wykonany jako swego
rodzaju "mikrojoystick" przycisk MNU załączający dostęp do menu
radiotelefonu, przyciski PTT i MON, podwójne pokrętło umożliwiające m.in.
przestrajanie i regulację siły głosu oraz stosunkowo duży wyświetlacz
graficzny LCD, podświetlany przyciskiem LAMP. Oprócz tego na obudowie
umieszczono oddzielny przycisk załączania/wyłączania radiotelefonu oraz
trzy gniazda: gniazdo zewnętrznego mikrofonu, zewnętrznego głośnika lub
słuchawek oraz zewnętrznego zasilania. Normalne źródło zasilania radiotelefonu
jako stacji doręcznej stanowi natomiast akumulator typu PB-42L o napięciu
znamionowym 7,4V lub akumulator typu BT-14 o napięciu znamionowym 6,0V.
Akumulatory te są mocowane po tylnej stronie radiotelefonu, w sposób charakterystyczny
dla tego rodzaju urządzeń, tworząc wraz z obudową radiotelefonu jedną
całość po zamontowaniu. Gotowy do pracy radiotelefon z akumulatorem typu
PB-42L waży ok. 250 g, natomiast z akumulatorem typu BT-14 ok. 280 g.
Zestawienie podstawowych danych technicznych radiotelefonu TH-F7E przedstawia
tabela 1.
Rodzaje modulacji
Radiotelefon TH-F7E zapewnia zróżnicowaną i bogatą ofertę określania wykorzystywanych
rodzajów modulacji, odpowiadających wybranemu zakresowi częstotliwości.
W przypadku prowadzenia łączności w amatorskich pasmach 2 m oraz 70 cm
jest to oczywiście modulacja częstotliwości F3E, F2D lub F1D. Istnieje
tu ponadto możliwość wyboru pomiędzy normalną modulacją FM, powodującą
maksymalną dewiację ą 5kHz (co w przypadku prowadzenia łączności w pasmach
radiokomunikacyjnych VHF oraz UHF odpowiada pracy z odstępem sąsiedniokanałowym
25kHz), a modulacją wąskopasmową FMN (Narrow FM) z maksymalną dewiacją
ą 2,5kHz, która odpowiada z kolei pracy z odstępem sąsiedniokanałowym
12,5kHz w pasmach radiokomunikacyjnych VHF/UHF. Po określeniu jednego
spośród odbiorczych pasm częstotliwości radiotelefonu, czyli pasma z zakresu
od 100kHz do 1300MHz, można wybierać pomiędzy następującymi rodzajami
modulacji, stosownie do zakresu odbieranych częstotliwości:
- J3E (LSB lub USB) i A1A (CW) - dla częstotliwości od 100kHz do 470MHz,
- A3E (AM), F3E (FM), F2D (FM) - w całym zakresie częstotliwości od 100kHz
do 1300MHz.
Radiotelefon TH-F7E umożliwia ponadto odbiór sygnałów z szerokopasmową
modulacją FM (WFM - Wide FM), właściwych dla radiofonicznych stacji UKF
oraz nadajników fonii emitowanej przez stacje telewizyjne. Układ odbiornika
radiotelefonu stanowi w tym przypadku pojedyncza superheterodyna, działająca
z częstotliwością pośrednią 10,8MHz. W pozostałych przypadkach odbiornik
radiotelefonu pracuje w układzie podwójnej superheterodyny z pierwszą
częstotliwością pośrednią o wartości 57,6MHz dla sygnałów z zakresu częstotliwości
od 100kHz do 1300MHz z modulacją LSB/USB/CW/AM/FM lub też o wartości 59,85MHz,
gdy realizowana jest łączność w zakresie 144MHz ¸ 146MHz oraz 430MHz ¸
440MHz. W każdym przypadku druga częstotliwość pośrednia wynosi 450kHz.
Stosownie do możliwości wyboru zakresu częstotliwości pracy radiotelefonu
TH-F7E istnieją również zróżnicowane możliwości określania kroku przestrajania.
Do dyspozycji użytkownika stoją następujące wartości tego parametru: 5kHz,
6,25kHz, 8,33kHz (tylko dla pasma lotniczego), 9kHz (tylko dla pasm z
modulacją AM), 10kHz, 12.5kHz, 15kHz, 20kHz, 25kHz, 30kHz, 50kHz oraz
100kHz, przy czym dla częstotliwości z zakresu powyżej 470MHz niemożliwe
jest przestrajanie co 5kHz, 6,25kHz i 15kHz. Oprócz tego, w zakresie częstotliwości
poniżej 470MHz, istnieje dodatkowo możliwość bardziej precyzyjnego przestrajania
odbiornika radiotelefonu po wybraniu właściwego rodzaju modulacji (AM,
LSB, USB lub CW) oraz funkcji dokładnego przestrajania FINE. W zależności
od wyboru można wówczas dokonywać przestrajania z krokiem 33Hz, 100Hz
(standardowo), 500Hz lub też 1000Hz. Precyzyjne przestrajanie nie obejmuje
jednakże żadnego trybu pracy z modulacją FM, w związku z czym niemożliwe
jest również w przypadku realizacji łączności w paśmie 2 m oraz 70cm.
Antena
Radiotelefon doręczny TH-F7E przewidziany jest przez producenta zasadniczo
do współpracy ze stosunkowo krótką, prętową anteną szerokopasmową, podłączaną
poprzez gniazdo SMA. Antena taka spełnia zapewne dobrze swą rolę podczas
pracy na wyższych częstotliwościach, a zwłaszcza w trakcie przeprowadzania
łączności w paśmie 2 m oraz 70cm. Jednakże, jak podaje sam producent,
skuteczność tej anteny przy niższych częstotliwościach z zakresu krótkofalowego,
poniżej 10,1MHz, jest zdecydowanie niewystarczająca. W związku z tym radiotelefon
TH-F7E został wyposażony także w wewnętrzną antenę ferrytową, przeznaczoną
właśnie do odbioru sygnałów o najniższych częstotliwościach. Gdy tylko
zostanie wybrany odbiór na jednym z pasm częstotliwości poniżej 10,1MHz,
następuje samoczynne przełączenie z anteny prętowej na antenę ferrytową.
Oprócz tego istnieje jeszcze możliwość odłączenia anteny ferrytowej i
wykorzystywania odpowiedniej anteny podłączonej z zewnątrz do gniazda
antenowego SMA radiotelefonu.
Nadajnik radiotelefonu TH-F7E, przewidziany do pracy jedynie w amatorskich
zakresach częstotliwości 144MHz ¸ 146MHz oraz 430MHz ¸ 440MHz, odznacza
się możliwością ustawiania mocy wyjściowej na trzech poziomach, oznaczonych
jako H (poziom wysoki - maksymalny), L (poziom niski) oraz EL (poziom
ekstremalnie niski). Pozwala to na bardziej ekonomiczne wykorzystywanie
akumulatorów zasilających radiotelefon. Maksymalna wartość mocy wyjściowej
nadajnika jest uzależniona od rodzaju zasilania radiotelefonu. W przypadku
wykorzystywania do tego celu akumulatora typu PB-42L o napięciu 7,4V znamionowa
moc wyjściowa H wynosi 5 W, zaś przy zasilaniu z akumulatora typu BT-14
o napięciu 6,0V moc ta osiąga jedynie 0,5W. Maksymalną wartość mocy wyjściowej
H nadajnika równą 5 W można także uzyskać, zasilając radiotelefon z odpowiedniego
zasilacza o znamionowym napięciu wyjściowym 13,8V. Niski poziom mocy wyjściowej
L wynosi 2 W przy napięciu zasilającym 13,8V, 0,5W przy napięciu zasilającym
7,4V albo 0,3W przy napięciu zasilającym 6,0V. Ekstremalnie niski poziom
mocy wyjściowej EL wynosi 0,5W przy napięciu zasilającym 13,8V lub też
0,05W przy zasilaniu napięciem 7,4V jak również 6,0V. W tabeli 2 przedstawiono
uzyskane w trakcie pomiarów wartości poszczególnych poziomów mocy wyjściowej
nadajnika w zależności od wybranego kanału częstotliwości, przy zasilaniu
radiotelefonu z zasilacza zewnętrznego o napięciu 13,8V.
Aby zapobiegać nadmiernemu wzrostowi mocy wyjściowej nadajnika w trybie
H, a co za tym idzie - także nadmiernemu nagrzewaniu się całego urządzenia,
wyposażono radiotelefon w wewnętrzne zabezpieczenie termiczne. Powoduje
ono po czasie od ok. 2 do 5 minut, w zależności od aktualnej temperatury
otoczenia, wyłączenie trybu nadawania z mocą maksymalną. Kontynuacja nadawania
możliwa jest wówczas po przełączeniu na poziom mocy L lub EL, albo też
po ostygnięciu radiotelefonu z powrotem do temperatury umożliwiającej
pracę nadajnika z maksymalną mocą wyjściową H. Oprócz tego istnieje także
zabezpieczenie powodujące automatyczne przełączenie poziomu mocy wyjściowej
od wartości odpowiadającej poziomowi H do wartości poziomu L, gdy napięcie
zasilające radiotelefon wzrośnie powyżej wartości 14,5V. Nieprzerwany
czas nadawania radiotelefonu ograniczony jest ponadto do 10 minut przez
wewnętrzny układ czasowy, generujący bezpośrednio przed upływem tego czasu
odpowiedni sygnał ostrzegawczy, po którym następuje przerwanie nadawania.
Innym sposobem bardziej ekonomicznego wykorzystywania akumulatora zasilającego
radiotelefon jest automatyczne wyłączanie urządzenia po upływie 30 lub
60 minut, podczas których nie przyciśnięto żadnego z klawiszy klawiatury,
nie przeprowadzono żadnej regulacji lub też nie odebrano żadnego sygnału.
Na minutę przed upływem uprzednio zaprogramowanego czasu wyłączania pojawia
się również w tym przypadku odpowiedni sygnał ostrzegawczy, trwający przez
kilka sekund, zaś na wyświetlaczu radiotelefonu zaczyna migotać napis
APO, informujący o wyłączeniu urządzenia. Użytkownik radiotelefonu ma
przy tym możliwość całkowitego wyłączenia tej opcji albo też wyboru 30
lub 60 minut jako czasu do samoczynnego wyłączenia.
Akumulator zasilający radiotelefon może być wykorzystywany bardziej oszczędnie
dzięki jeszcze jednemu układowi zabezpieczającemu. Układ ten włącza się
samoczynnie, jeżeli blokada szumów nie jest aktywna oraz przez 10 sekund
nie naciśnięto żadnego przycisku klawiatury. W celu odciążenia akumulatora
układ zabezpieczający wyłącza odbiornik na czas uprzednio zaprogramowany
przez użytkownika, po czym włącza znowu w celu sprawdzenia, czy na wybranym
kanale nie pojawił się odbierany sygnał. Wykorzystując odpowiednią opcję
menu obsługi radiotelefonu (BAT SAVER), można całkowicie odłączyć tę funkcję
albo też ustawić czas wyłączenia odbiornika na: 0,2, 0,4, 06, 0,8, 1,0
(ustawienie standardowe), 2,0, 3,0, 4,0 lub 5,0 sekund.
CTSS/DCS
W celu usprawnienia całego procesu nawiązywania i prowadzenia łączności
wyposażono radiotelefon TH-F7E w układy selektywnego wywołania: CTCSS
(Continuous Tone Coded Squelch System - system eliminacji szumów z kodowaniem
tonem ciągłym) oraz DCS (Digital Coded Squelch - system eliminacji szumów
z kodowaniem cyfrowym). W przypadku systemu CTCSS użytkownik ma do dyspozycji
zestaw 42 tonów pilotujących o częstotliwościach odpowiadających 37 tonom
standardowym EIA oraz 5 tonom niestandardowym. Częstotliwości tych sygnałów
rozciągają się od 67,0Hz do 254,1Hz.
Układ wywołań selektywnych DCS działa podobnie jak system CTCSS, jednakże
zamiast analogowych tonów o określonych częstotliwościach przesyłane są
niesłyszalne przebiegi cyfrowe, reprezentujące trzycyfrowe liczby ósemkowe.
Można tu wybierać pomiędzy 104 kodami, zgromadzonymi podobnie jak częstotliwości
tonów CTCSS w odpowiedniej tabeli zamieszczonej w instrukcji obsługi radiotelefonu.
Użytkownik korzystający z systemu CTCSS lub DCS dysponuje możliwością
włączenia skanowania zapewniającego identyfikację odbieranego tonu CTCSS
lub też kodu DCS. Po wybraniu odpowiedniej funkcji menu (F + TONE) następuje
skanowanie przebiegające w wybranym przez użytkownika kierunku. W przypadku
zidentyfikowania odebranej częstotliwości CTCSS lub kodu DCS rozlega się
pisk informujący o tym fakcie, zaś na wyświetlaczu radiotelefonu migocze
napis przedstawiający wykryty i zidentyfikowany ton CTCSS lub kod DCS.
Układy wywołań selektywnych uzupełnia funkcja wywołania tonalnego, umożliwiająca
przesłanie w nadawanym sygnale jednej spośród 42 częstotliwości identycznych
z częstotliwościami systemu CTCSS. Przesyłane w ten sposób tony mogą być
wykorzystane podczas prowadzenia łączności za pośrednictwem stacji przekaźnikowych
(przemienników), działających w pasmach 2 m oraz 70cm. Ponadto istnieje
jeszcze możliwość wysyłania tonu o częstotliwości 1750Hz, przeznaczonego
do współpracy z niektórymi przemiennikami. W tym przypadku nie trzeba
wybierać najpierw funkcji wywołania tonalnego, a wystarczy jedynie nacisnąć
przycisk CALL klawiatury radiotelefonu.
Funkcję wywołania tonalnego uzupełnia, działająca w analogiczny sposób
jak w przypadku wywołań selektywnych CTCSS oraz DCS, funkcja skanowania
w celu identyfikacji częstotliwości tonalnej odbieranego sygnału. Funkcja
ta może okazać się bardzo przydatna w razie konieczności określenia właściwej
dla danego przemiennika częstotliwości tonalnej.
Zbigniew Książek, Andrzej Niedzielak
Pełny tekst artykułu na stronach magazynu
|