Radiotelefon COBRA 23 PLUS
Wśród wielu radiotelefonów CB dostępnych na krajowym rynku chyba tylko
jeden model jest wyposażony w dodatkowy odbiornik na pasmo VHF. Jest nim
samochodowy radiotelefon COBRA 23 PLUS.
Ten w sumie prosty radiotelefon AM posiada przełącznik Weather (WX1, WX2,
WX3), umożliwiający (m.in. w USA) nasłuch prognoz pogodowych nadawanych
emisją FM. Ta bezużyteczna w naszym kraju funkcja może być z powodzeniem
przystosowana na przykład do nasłuchu lokalnego przemiennika pracującego
w zakresie 145MHz.
Na płycie czołowej radiotelefonu znajdują się niezbędne elementy regulacyjne:
gniazdo mikrofonu, regulacja siły głosu z wyłącznikiem zasilania, regulacja
blokady szumów odbiornika, przełącznik pracy CB/WEATHER, przełącznik kanałów,
cyfrowy wskaźnik numeru kanału, uniwersalny wskaźnik siły sygnału odbieranego
i nadawanego, diodowy wskaźnik pracy nadajnika oraz odbiornika. Również
na tylnej ściance znajdują się tylko niezbędne wyprowadzenia: gniazdo
antenowe, gniazdo dodatkowego zewnętrznego głośnika oraz przewody zasilania
DC.
Schemat blokowy radiotelefonu przedstawiono na rysunku 1. Oprócz trzech
głównych bloków (nadajnik, odbiornik, syntezer częstotliwości) jest tam
wspomniany dodatkowy odbiornik FM bez wzmacniacza m.cz.
Wygląd wnętrza radiotelefonu pokazano na kolejnych zdjęciach.
Ze względu na złą jakość schematu ideowego, jakim dysponuje redakcja,
nie będzie on zamieszczony, tym niemniej poniżej zostanie omówiona w dużym
skrócie budowa poszczególnych bloków urządzenia.
Wzmacniacz w.cz. pracuje na tranzystorze bipolarnym Q102 w układzie ze
wspólną bazą. Na wejściu i wyjściu tego układu znajdują się obwody rezonansowe
L101 i L102, których zadaniem jest tłumienie częstotliwości lustrzanych
oraz przepuszczanie z jak najmniejszymi stratami sygnałów pasma CB. Pierwszy
mieszacz odbiornika pracuje w układzie z tranzystorem Q103, do którego
bazy jest doprowadzany ? oprócz sygnału odbieranego 27MHz ? również sygnał
z generatora (syntezera). Na wyjściu mieszacza, poprzez obwód rezonansowy
z cewką L103 oraz filtr piezoceramiczny CF-1, jest wydzielona częstotliwość
różnicowa 10,7MHz.
Odfiltrowany sygnał p.cz. zostaje następnie podany na drugi mieszacz odbiornika,
pracujący na tranzystorze Q104, do bazy którego jest podany ? oprócz sygnału
p.cz. ? sygnał z generatora 10,24MHz. Różnica tych dwóch częstotliwości
jest wydzielana za pomocą filtru CF-2, zaś właściwą selekcję sygnału p.cz.
zapewnia filtr piezoceramiczny CF2 455kHz. Wzmacniacz drugiej częstotliwości
pośredniej 455kHz pracuje z wykorzystaniem dwóch połączonych galwanicznie
tranzystorów Q105 i Q106. Funkcję detektora AM pełni dioda Q103, zaś Q104
to detektor miernika siły odbieranego sygnału (S?meter). Tranzystor Q107
pracuje w układzie ograniczającym zakłócenia impulsowe (ANL ? automatic
noise limiter).
Wzmacniacz małej częstotliwości pracuje dwukierunkowo, przy odbiorze i
nadawaniu, z wykorzystaniem układu scalonego IC2 (KIA7217AP).
Tranzystor Q501 wchodzi w skład układu blokady szumów (SQUELCH). Układ
scalony IC3 (TL489CP) steruje diodową linijką świetlną (LED2...LED6),
zarówno podczas odbioru - jako wskaźnik siły odbieranego sygnału, jak
i podczas nadawania - jako wskaźnik mocy wyjściowej nadajnika (w tym przypadku
pracuje prostownik z diodą D303).
Sygnał z mikrofonu jest podawany na wzmacniacz m.cz. IC2, który teraz
- łącznie z autotransformatorem T1 - pełni funkcję modulatora nadajnika.
W pętli kompresora dynamiki pracuje tranzystor regulacyjny Q502 (tłumik
sygnału wejściowego) sterowany z wyjścia wzmacniacza poprzez prostownik
D502.
Tor w.cz. nadajnika rozpoczyna się od układu podwajacza częstotliwości
z tranzystorem Q301. Jest on sterowany z obwodu VCO filtru L401. Generator
podstrajany napięciem (VCO) pracuje w układzie Colpitsa z tranzystorem
Q403.
Sygnał VCO z uzwojenia filtru L401 jest wzmacniany w pojedynczym stopniu
z tranzystorem Q402 i następnie kierowany na pierwszy mieszacz odbiornika
(baza tranzystora Q103), a także na wejście syntezera. Częstotliwość tego
generatora podczas nadawania jest dwukrotnie mniejsza od wyjściowej, czyli
wynosi 13,48...13,7MHz. Sygnał 27MHz z filtrów L301, L302 jest wzmacniany
we wzmacniaczu z tranzystorem Q302. Tranzystory Q303 i Q304 pracują odpowiednio
w układach drivera i końcowego wzmacniacza mocy. W obwodach kolektorowych
tych tranzystorów następuje modulacja amplitudy. Syntezer częstotliwości
pracuje z wykorzystaniem specjalizowanego układu scalonego CMOS?LSI IC1
LC7185 (Sanyo).
Układ syntezera zapewnia odstęp międzykanałowy 10kHz (krok syntezy) zarówno
przy nadawaniu, jak i przy odbiorze.
Numer kanału jest wyświetlany na podwójnym wyświetlaczu ze wspólną anodą.
Przestrojenie radiotelefonu z rastra zachodniego "5" (kanał
1 - 26,965MHz itd.) polega na wymianie rezonatora kwarcowego 10,240MHz
na 10,2375MHz lub dołączeniu na stałe w szereg do istniejącego rezonatora
indukcyjności dobranej tak, aby uzyskać na kanale 1 częstotliwość 26,960MHz,
a na 40 kanale 27,400MHz z dokładnością około 0,5kHz.
W skład dodatkowej części odbiorczej FM wchodzi wzmacniacz w.cz. 162MHz
na tranzystorze Q601, mieszacz na tranzystorze Q602, szerokopasmowy wzmacniacz
p.cz. 450kHz na tranzystorach Q603...Q605, generator kwarcowy na tranzystorze
Q606 oraz diodowy detektor FM D605, D606. Sygnał z anteny jest podany
na wejście wzmacniacza poprzez ogranicznik diodowy D601, D602 zabezpieczając
układ przed uszkodzeniem silnym sygnałem CB nadajnika. Sygnał m.cz. jest
kierowany na wspólny wzmacniacz m.cz.
W oryginalnym radiotelefonie obwód rezonansowy L603 generatora jest zestrojony
na dziesiątą harmoniczną częstotliwości rezonatora kwarcowego X2. Niezbędną
zmianę częstotliwości uzyskano poprzez przyłączenie do rezonatora dodatkowej
pojemności podwyższającej częstotliwość (WX1) lub dobranej indukcyjności
obniżającej częstotliwość (WX3). Chcąc przystosować odbiornik do odbioru
stacji amatorskich pracujących w paśmie 2m/FM (145MHz), wystarczy przestroić
generator na dziewiątą harmoniczną poprzez niewielkie wkręcenie rdzeni
w cewkach L601 i L603 oraz dolutowanie równolegle do C602 dodatkowej pojemności
2pF. Korekcji częstotliwości generatora należy dokonać poprzez skorygowanie
wartości elementów L605 i CT2 znajdujących się w pobliżu przełącznika
WX. Poprawne przestrojenie odbiornika można przeprowadzić poprzez podanie
na wejście antenowe sygnału wzorcowego FM o częstotliwości 145,425MHz
(przełącznik w pozycji WX1) oraz 145,300MHz (przełącznik w pozycji WX3).
W położeniu WX2 można uzyskać częstotliwość 145,375MHz lub 145,400MHz
poprzez odłączenie masy od styku 28 przełącznika WEATHER i włączenie między
masę a wyżej wymienioną nóżkę trymera o wartości rzędu 40pF. Chcąc przystosować
odbiornik do odbioru przemienników amatorskich FM, należy zastosować rezonator
kwarcowy na częstotliwość 16,238MHz.
Odbiornik przystosowany przez autora według powyższego opisu umożliwia
odbiór lokalnych stacji FM.
Sam radiotelefon podczas badań na radiotesterze utrzymuje swoje parametry
podane przez wytwórcę. Oczywiście niewielka odchyłka częstotliwości rzędu
200Hz na poszczególnych kanałach "0" i "5" jest do
pominięcia. Sama konstrukcja mechaniczna radiotelefonu jest bardzo solidna,
co widać na zdjęciach po otwarciu urządzenia. Jedynym minusem urzadzenia
jest fakt, że COBRA 23 PLUS nie ma modulacji FM.
Andrzej Janeczek