DDS wg DL4JAL

DDS (ang. Direct Digital Synthesis) to bezpośrednia synteza cyfrowa - najnowsza metoda generacji przebiegów o rozmaitych kształtach i częstotliwościach stabilizowanych źródłem kwarcowym (lub atomowym). Do niedawna, ze względu na wysokie koszty podzespołów, metoda ta była stosowana wyłącznie w wysokiej klasy sprzęcie profesjonalnym. Dzięki postępom w technologii układów scalonych DDS zaczyna powoli wypierać PLL z coraz większej liczby zastosowań.

Nadal jednak jest to metoda droższa, choć ceny układów systematycznie spadają. W DDS przebieg wyjściowy jest wytwarzany w sposób całkowicie cyfrowy, można wręcz powiedzieć, że jest on obliczany. Przedstawiony syntezer częstotliwości został opracowany przez niemieckiego krótkofalowca DL4JAL.

Przedstawiony syntezer częstotliwości, zbudowany w oparciu o generator VFO z bezpośrednią przemianą częstotliwości - DDS, wyświetlaczem LCD i sterowaniem mikroprocesorowym, opracowany przez niemieckiego krótkofalowca DL4JAL, w ostatnim czasie jest z powodzeniem odwzorowywany w naszym kraju. Redakcja ŚR uzyskała zgodę konstruktora na zamieszczenie schematu wraz z niezbędnym opisem (artykuł w całości był publikowany m.in. w "Funk" 11/02). Zamieszczone na naszych łamach zdjęcia udostępnił SP7WCL, który zbudował i przetestował kilka takich układów.
W końcowej części artykułu znajdują się usprawnienia SP3PJ, a także inne wypowiedzi konstruktorów na temat zaprezentowanej syntezy.
Budowa syntezera
Opisany układ, którego schemat znajduje się na rysunku 1, wykorzystuje możliwości wysoko zintegrowanego układu scalonego DDS firmy Analog Devices - AD9850 (zakres częstotliwości od 0 do 34MHz). Wskaźnikiem częstotliwości i informacji o aktualnych parametrach jest wyświetlacz ciekłokrystaliczny LCD, zawierający dwuliniową matrycę po 16 znaków. Całość jest sterowana mikroprocesorem AT89C52 z serii Atmel MC-51. Użycie pamięci EEPROM pozwala uzyskać olbrzymią liczbę pamięci częstotliwości, teoretycznie do 400 - po 200 dla VFO A i B, a także umożliwia dopasowanie częstotliwości generatora w zależności od użytej częstotliwości pośredniej transceivera i planowanego rodzaju mieszania. Cały układ jest przy tym niewiele większy niż wyświetlacz LCD.
DL4JAL postawił sobie za cel skonstruowanie uniwersalnego układu generatora VFO, który będzie mógł być zastosowany do urządzenia nadawczo-odbiorczego własnej konstrukcji, z dowolną częstotliwością pośrednią i różnymi koncepcjami mieszania (VFO poniżej lub powyżej odbieranej częstotliwości). Strojenie częstotliwości przebiega za pomocą tarczy zliczającej impulsy.
Rysunek 2 przedstawia mozaikę płytki drukowanej oraz rozmieszczenie elementów układu.
Wejścia i wyjścia płytki (dołączenia przewodami) zostały ujęte w tabeli 1.
Proces sterowania układu AD9850 jest niezbyt skomplikowany. Wystarczają tylko piny WCLK, FQUD i D7. Do D7 zostają doprowadzone dane, WCLK otrzymuje sygnał taktu, i w końcu impuls H przełożony do FQUD uaktywnia nową częstotliwość. Szeregowy przesył danych jest 40-bitowy. 32 bity, jako podwójne słowo, określają częstotliwość pracy generatora. Pozostałe 8 bitów są w tym przypadku bez znaczenia; na zakończenie bitów częstotliwości dołączone jest słowo 0H.
Wybór szeregowego przesyłu danych jest rozpoznawany przez układ dzięki odpowiedniemu przyłączeniu niewykorzystanych wejść: D2=L, D1=H, D0=H.
Do obliczenia częstotliwości służy, podobnie jak dla AD7008, następująca formuła:
232 x częstotliwość = podwójne słowo : Częstotliwość zegara
Jeżeli np. chcemy nastawić częstotliwość DDS na wartość 3MHz:
232 x 36 x 10 = 128849019 (dziesiątkowo) :108 = 7AE147Bh (hexadecymalnie) = 111101011100001010001111011 (binarnie).
Przy szeregowym przesyle danych jako pierwszy wysyłany jest najniższy bit.

Pobór prądu
Szczególnie w przypadku urządzeń własnej konstrukcji, przy pracy QRP, pobór prądu odgrywa dość duże znaczenie. Dla przedstawionego układu zmierzony prąd wynosił 125mA przy 12V. Przy przejściu w stan czuwania wartość ta spada do 115mA. Choć nie jest to bardzo mało, mimo wszystko dużo mniej niż w przypadku układów z wykorzystaniem AD7008.
Przełączanie pasma
W celu przełączenia pasma (160-10m) do czterech pinów (nóżek) układu zostają podane odpowiednie sygnały, które są odczytywane przez mikroprocesor. W stanie niepodłączonym panują na tych pinach stany wysokie (H). W tym przypadku na wyświetlaczu LCD pojawia się informacja "Zmiana pasma". Ma to szczególny sens w przypadku konstrukcji z wymiennymi modułami w zależności od używanego pasma. Poprzez właściwe połączenie jednego lub kilku z tych czterech pinów do masy zostaje układowi przekazana informacja, na jakie pasmo powinien się przełączyć. W celu oszczędności poboru prądu oraz zmniejszenia zakłóceń powodowanych przez pracę szybkiego układu cyfrowego, mikroprocesor pracujący początkowo w trybie aktywnym (receive mode) po wykonaniu wszystkich postawionych mu zadań przechodzi w tzw. stan uśpienia (idle mode) i reaguje na nowe rozkazy przy użyciu przerwania (interrupt). Oznacza to, że rozpoznanie nowego, nastawionego pasma nastąpi dopiero po poruszeniu pokrętłem strojenia lub naciśnięcu jednego z przycisków. Jest to w zasadzie pomijalna "wada" układu, gdyż częstotliwość przełącza się natychmiast po pojawieniu się przerwania (problem ten rozwiązuje prosty układ opracowany przez SP3PJ i zamieszczony na rysunku 3.
Przyjęte w syntezerze DL4JAL konfiguracje przełączeń (pin na masę) zostały zamieszczone w tabeli 2.
Przełączanie rodzajów modulacji - MODE
Przewidziane do tego celu dwa piny są - jak w przypadku opisanego powyżej przełączania pasm - bez podłączenia w stanie wysokim H. Służą one do wyświetlenia na wyświetlaczu LCD używanego w danym momencie rodzaju modulacji:
CW
LSB
USB
MHz
Nadawanie, włączenie nadajnika
Te dwa wejścia służą do sterowania transceivera. Jeżeli zostanie naciśnięty klucz, spowoduje to przejście wyjścia "nadawanie" ze stanu wysokiego H w stan niski L. Jednocześnie przeprogramowany zostanie układ AD9850, wytwarzając częstotliwość wskazywaną na wyświetlaczu. Dotyczy to przypadku pracy w transceiverze CW, gdzie podczas nadawania generator wytwarza bezpośrednio częstotliwość nadawania, co eliminuje mieszacz nadajnika, gwarantując doskonałe spektrum. Wyjście "nadajnik włączony" może być użyte do przełączania torów w transceiverze. To wyjście jest zgodnie z przyjętą zasadą aktywne dla stanu L i poprzez programowaną nastawę w Menu wyłączane z opóźnieniem (0-2,55s).
Podczas nadawania jest także uruchamiana jeszcze jedna pętla czasowa - tzw. locktime (ustawiona na 2s). Po wielu przemyśleniach autor doszedł do wniosku, że najłatwiejszym i zarazem eleganckim rozwiązaniem umożliwiającym podczas pracy CW zmianę prędkości nadawania znaków jest użycie do tego celu pokrętła strojenia. Jest to możliwe, gdyż podczas nadawania nie ma konieczności zmiany częstotliwości. Aktywność funkcji "LOCK" jest wskazywana na wyświetlaczu LCD. Każdy impuls z gałki strojenia podczas nadawania włącza pętlę czasową na nowo.
Gałka strojenia
W oryginale został zastosowany obrotowy nastawnik impulsowy sprzedawany przez firmę Conrad Elektronik, dający 100 imp./obrót. W przeliczeniu na częstotliwość daje to 1kHz/obrót Strojenie jest bardzo precyzyjne i wolne, istnieje także możliwość zmiany prędkości. Wystarczy nacisnąc jeden z przycisków, aby 10-krotnie zwiększyć krok strojenia. Użyty nastawnik jednocześnie rozpoznaje także kierunek obrotu i przekazuje informację w postaci sygnału TTL na pin DIR. W zasadzie można użyć dowolnego nastawnika obrotowego, posiadającego dwa kanały wyjściowe dające prostokątne sygnały przesunięte w fazie o 90 stopni. Podobne nastawniki są używane np. w magnetowidach.
Program (software)
Naturalnie dopiero odpowiednie oprogramowanie pozwala na "powołanie do życia" naszego układu i nadaje transceiverowi naszej konstrukcji komfort obsługi fabrycznego produktu.
Układ mikroprocesora AMTEL AT89C52, zawierający Flash EEPROM, z powodzeniem pozwala na realizację zarówno prostych, jak i bardzo złożonych projektów przy stosunkowo niewielkim nakładzie pracy. Układ ten posiada 4x8 I/O piny i Code-Flash-EEPROM 8kB. Program został w całości napisany w asemblerze. W programie wykorzystano procesy sterowane poprzez użycie przerwań (interrupt). Układ AT89C52 umożliwia korzystanie także z przerwań wielopoziomowych, co znalazło zastosowanie w przypadku naszego układu.
Pierwszy problem pojawił się w obróbce sygnałów z gałki strojenia (impulsów). Gałka ta daje 100 imp./obrót. Przy szybkim kręceniu może dojść do zliczania nawet do 500 imp./s. W zasadzie dla nowoczesnego mikroprocesora ta liczba wydaje się jeszcze dość mała, lecz przyjrzyjmy się dokładniej wszystkim zadaniom, jakie muszą zostać wykonane dla każdego pojedynczego impulsu:
- dodawanie lub odejmowanie kroku do (od) częstotliwości;
- sprawdzenie, czy częstotliwość nie wykracza poza pasmo amatorskie;
- wyświetlenie nowej częstotliwości na wyświetlaczu LCD;
- dodanie lub odjęcie (zależnie od programu pasma) zaprogramowanej częstotliwości p.cz.;
- przełożenie z kodu BCD na wartość binarną;
- pomnożenie przez wartość stałą;
- załadowanie poprzez szeregową szynę informacji do układu DDS;
- za pomocą impulsu LOAD przejęcie i potwierdzenie nowej częstotliwości.
Aby wszystkie zadania zostały zrealizowane wystarczająco szybko, konstruktor układu wykorzystał możliwości, jakie daje sterowanie z wykorzystaniem przerwań i podzielił zadania. Zliczanie impulsów z tarczy nastawnika jest realizowane przez przerwanie, dzięki czemu żaden z impulsów nie będzie pominięty. Główna pętla robocza ma za zadanie realizację wszystkich zadań wymagających stosunkowo dużo czasu. Oznacza to, że punkt 1 zostaje rozłożony na trzy fazy:
- stwierdzenie, ile impulsów dochodzi od ostatniego obliczenia;
- przemnożenie liczby impulsów przez wartość kroku;
- dodanie (lub odjęcie) wyniku obliczenia do (od) częstotliwości.
Każde nowe obliczenie wymaga około 3,4ms. Jednocześnie są obliczane częstotliwości do odbioru i do nadawania, co upraszcza przechodzenie z odbioru na nadawanie przy czasie wynoszącym zaledwie 0,4ms. W celu eliminacji zakłóceń spowodowanych pracą procesora, konstruktor zastosował podczas odbioru aktywację tzw. trybu uśpienia (idle). Przejście procesora w ten rodzaj pracy następuje natychmiast po wykonaniu wszystkich postawionych mu zadań. W tym stanie pobiera on około 5mA i reaguje tylko na ponowne pojawienie się przerwania. W naszym konkretnym przypadku są to zewnętrzne przerwania 0 i 1 (zrealizowane za pomocą diod na wejściu interrupt extern -1). Przy naciśnięciu jednego z przycisków, poruszeniu gałką strojenia lub naciśnięciu klucza - procesor przechodzi natychmiast w normalny tryb pracy. W przypadku nadawania procesor nie przechodzi w tryb uśpienia, gdyż wykonuje zadania i obsługuje pracę programowanych pętli czasowych (opóźnienie przy przejściu z nadawania na odbiór oraz blokada częstotliwości - LOCK).
Funkcje realizowane przez program
Opisana wersja software'owa realizuje następujące funkcje:
- zmiana pasma poprzez piny (opisane wyżej);
- dowolna konfiguracja p.cz. (EEPROM);
- przełączanie nadawanie/odbiór;
- sterowanie krokiem strojenia;
- szybka zmiana ustawienia kroku strojenia;
- ręczne sterowanie (PTT);
- zapamiętanie częstotliwości dla każdego pasma;
- praca FULL BK - szybkie przełączanie nad./odb. (0,4ms);
- klucz elektroniczny z pamięcią jednego znaku;
- 10 szybko dostępnych pamięci dla każdego pasma osobno;
- dwie niezależne częstotliwości - VFO-A, VFO-B;
- praca ze splitem częstotliwości;
- wyświetlanie rodzaju modulacji na wyświetlaczu (LSB/USB/CW);
- praca układu w trybie generatora pomiarowego.
Przy zmianie pasma częstotliwości A i B zostają zapamiętane przez EEPROM. Program kontroluje także, czy znajdujemy się w obrębie pasma amatorskiego, dopuszczając jego przekroczenie maksymalnie o 10kHz. Przyjęta metoda, wskazująca wszystkie procesy na wyświetlaczu LCD, pozwala na jednoczesne dopasowanie parametrów do nowych możliwości i konfiguracji bez przebudowy układu czy przepisywania programu. Dzięki temu stało się możliwe zawarcie w programie rozszerzeń umożliwiających opcjonalną pracę wobulowaną i sterowanie generatora poprzez szeregowy port RS232. Układ wraz z programem jest emulowany przez 80C535. Do tego procesora jest dołączony symulator pamięci EEPROM. Każdy krok może być w ten sposób załadowany do symulatora i przełączany poprzez reset 80C535. Przepisywanie programu z 80C535 do AT89C52 jest wykonywane za pomocą łączenia plików i dwóch makro.
Obsługa, funkcje
Gałka z tarczą impulsową służy przede wszystkim do przestrajania generatora. Zmiana częstotliwości następuje (w zależności od użytej tarczy) z prędkością 100 kroków/obrót przy programowanym kroku: 10, 20, 50 do 100Hz. Naciśnięcie przycisku 2 (FAST) zwiększa krok 10-krotnie.
Przy aktywnym kluczu elektronicznym możemy ustawić prędkość kluczowania gałką strojenia od 1 do 255. Nowa, przyjęta wartość nie jest odkładana do pamięci EEPROM, pozostaje jednak zachowana w RAM aż do momentu wyłączenia zasilania.
Poza gałką strojenia do obsługi generatora zostały użyte cztery przyciski. Za pomocą tych przycisków i gałki przewijamy strony naszego Menu, co pozwala na realizację wielu różnych, zaprogramowanych funkcji.
Przycisk 1 służy do ustawienia podstawowych parametrów układu, jak częstotliwość p.cz., wybór pamięci jednego znaku i wyjściowej prędkości elektronicznego klucza CW.
Naciśnięcie przycisku 2 bez poruszenia gałką strojenia zwiększa krok 10-krotnie (FAST), ponowne naciśnięcie powoduje powrót do normalnego stanu. Zostaje to też wskazane na wyświetlaczu w postaci litery "F" w szeregu za wskazaniem aktywnej częstotliwości (A/B). Przy naciśnięciu przycisku 2 i jednoczesnym kręceniu gałką pojawiają się na wyświetlaczu wielkości kroków będących do wyboru w postaci przewijających się cyfr 10, 10, 50, 100Hz. Zatrzymując gałkę na wybranej wartości, puszczamy przycisk 2, co potwierdza wybór.
Naciskając przycisk 3 uzyskujemy możliwość zapisania aktualnie ustawionych częstotliwości A i B do pamięci EEPROM. Dla każdego pasma możemy zapamiętać w ten sposób do 10 częstotliwości. Jeżeli wszystkie 10 zostaną zapełnione, zapamiętanie nowej częstotliwości powoduje wyrzucenie z pamięci najstarszego wpisu. Zapamiętane częstotliwości wraz z numerem pamięci są wyświetlane na LCD. Wystarczy podczas przewijania pamięci zatrzymać gałkę i puścić przycisk, a generator przejmuje natychmiast żądaną, zapamiętaną wartość. Naturalnie istnieje też możliwość przerwania procesu przewijania pamięci. Jeżeli wcześniej mieliśmy włączoną funkcję RIT, to przy przejęciu nowej wartości częstotliwości z pamięci funkcja ta zostaje wyłączona.
Naciśnięcie przycisku 4 wybiera poprzez kręcenie gałką funkcje:
- zamiana częstotliwości generatorów A/B;
- zrównanie częstotliwości A=B;
- praca w trybie SPLIT (na wyświetlaczu pojawia się na górze "S");
- włączenie RIT (na wyświetlaczu pojawia się "R").
Podstawowe nastawy
Przycisk 1 umożliwia, wraz z pokrętłem strojenia i innymi przyciskami, ustawienie kilku podstawowych parametrów pracy generatora. Poprzez naciśnięcie przycisku 4 zostają one zapamiętane w pamięci EEPROM.
1. Wartość częstotliwości pośredniej: wszystkie kolejne cyfry liczby określającej częstotliwość są ustawiane osobno na żądane wartości od 0 do 9. Gałka strojenia działa w tym wypadku tylko przy kręceniu w prawo. Dokładność ustawienia wynosi 1Hz.
Przycisk 1: kursor na lewo
Przycisk 2: kursor na prawo
Przycisk 3: przerwanie nastawiania
Przycisk 4: OK.
2. Rodzaj mieszania częstotliwości z częstotliwością p.cz. Określa, czy częstotliwość p.cz. jest dodawana, czy odejmowana od częstotliwości VFO. Miejsce ze skrajnej prawej strony odpowiada pasmu 160m; ze skrajnej lewej pasmu 10m.
Przycisk 1: kursor na lewo
Przycisk 2: kursor na prawo
Przycisk 3: zmienne między 1 a 0
1 - generator powyżej p.cz.
0 - generator poniżej p.cz.
Przycisk 4: OK.
3. Timer LOCK określa czas (od 0 do 255ms), po którym pokrętło strojenia funkcjonuje ponownie jako nastawnik częstotliwości. Po tym czasie procesor przechodzi w stan uśpienia. Stan LOCK dokumentuje na wyświetlaczu litera "L" w prawym dolnym rogu.
Przycisk 1 do 4: OK.
4. Timer - wyłączenie nadajnika. W tym parametrze zostaje określony czas, po którym, po zakończeniu nadawania, nastąpi przejście transceivera na odbiór (wartość od 0 do 2550ms). Funkcja ta wyświetlana jest w prawym dolnym rogu jako "S".
Przycisk od 1 do 4: OK.
5. Prędkość klucza elektronicznego. Za pomocą pokrętła strojenia od 0 do 255.
Przycisk 1 do 4: OK.
Klucz wyłączyć: nacisnąć i puścić przycisk 1.
6. Pamięć jednego znaku. Umożliwia ustawienie pięciu pozycji: 0 do 4.
0 - wyłączona pamięć jednego znaku;
1 do 3 - tylko w ostatnich25%, 50%, 75% czasu trwania kreski;
4 - podczas całego czasu trwania kreski (100%).
Praca w trybie generatora pomiarowego
Jeżeli chcemy wykorzystać układ do pracy jako generator pomiarowy, łączymy piny 2 i 3, służące do rozpoznania pasma, do masy. Ostatnia używana częstotliwość zostaje zapamiętana w pamięci EEPROM. Częstotliwości A i B przyjmują wartość 10,0MHz. Proces sumowania/odejmowania p.cz. zostaje dezaktywowany. Przycisk 1 posiada teraz inną funkcję: krótkie naciśnięcie zmienia krok z 10Hz na 1kHz, ponowne naciśnięcie zmienia go na 100Hz i ponowne na 10Hz. Dzięki tej wygodnej procedurze nastawienie dowolnej częstotliwości z przedziału 10Hz...34MHz z dokładnością do 10Hz przebiega sprawnie i szybko. Przycisk 4 umożliwia korzystanie z funkcji A/B i A=B. Poza wartościami A i B na wyświetlaczu w prawym rogu wyświetlana jest aktualna wartość kroku strojenia.
Opisana wersja programu zajmuje 6kB w pamięci AT89C52. Pozostałe 2kB mogą być użyte do rozszerzenia trybu generatora pomiarowego o funkcję wobulowania i podawania wartości częstotliwości na wyjście RS232.
Modyfikacje DDS
Obliczenie poprawki częstotliwości kwarcowego generatora odniesienia dla cyfrowego syntezera DDS VFO DL4JAL wg SP3PJ.
Powyższy syntezer z układem AD9850 jest sterowany generatorem kwarcowym o częstotliwości od ok. 100 do 125 MHz. Dokładność wskazań skali VFO (transceivera) zależy od dokładności pomiaru częstotliwości tego generatora przed jej wpisaniem do programu ddskonst.exe i przed jej zaprogramowaniem w mikroprocesorze AT89C52. W przypadku błędu w pomiarze tej częstotliwości VFO będzie generowało częstotliwości niezgodne ze wskazaniami skali. Taki przypadek może zaistnieć wówczas, kiedy nie posiadamy dokładnego miernika o wymaganym zakresie częstotliwości. Ten błąd może być skorygowany przez dokładny pomiar częstotliwości heterodyny jednego z pasm, leżącej znacznie niżej (poniżej 40MHz) od częstotliwości generatora kwarcowego, a po dokonaniu obliczenia według podanego niżej sposobu - ponowne zaprogramowanie mikroprocesora.
Do obliczeń przyjmiemy następujące oznaczenia:
fx - poprzednio zaprogramowana częstotliwość generatora kwarcowego (należy ją zapisać)
fs - częstotliwość wyświetlana na skali
fhz - zmierzona częstotliwość heterodyny wybranego (możliwie najwyższego) pasma
fho - obliczona częstotliwość heterodyny (właściwa)
fp - zaprogramowana i zmierzona dla wybranej opcji (USB, CW, LSB) częstotliwość pilota
Obliczenia:
fho = fs + fp
(dla częstotliwości heterodyny powyżej częstotliwości roboczej).
błąd heterodyny fbh = fhz ąfho
obliczenie poprawki częstotliwości

Przykład obliczenia:
Poprzednio zaprogramowana częstotliwość generatora = 112663450Hz
Na skali ustawiamy np. częstotliwość = 21100000Hz
Obliczamy częstotliwość fho dla fp = 9 MHz i opcji USB = 21100000 + 9001500 = 30101500Hz
Pomiar częstotliwości heterodyny fhz jest np. równy = 30101530Hz.
Wielkość błędu częstotliwości heterodyny wynosi 30101530 - 30101500 = +30Hz
Poprawka częstotliwości fbx powinna być równa ponieważ zmierzona częstotliwość heterodyny fhz była większa od częstotliwości obliczonej fho, to należy nowy wpis częstotliwości fxs powiększyć o obliczoną wartość fbx.
W tym przypadku fxs = 112663450 + 112 = 112663562Hz
Gdy fhz jest mniejsze od fho, należy częstotliwość fxs pomniejszyć o obliczoną wartość fbx.
Błąd częstotliwości heterodyny maleje wraz ze zmniejszeniem częstotliwości pasma.
Pomiar częstotliwości należy wykonywać po uprzednim wygrzaniu zarówno miernika, jak i samego mierzonego urządzenia. Należy się też liczyć z tym, że częstotliwość heterodyny (VFO) będzie inna latem w temperaturze otoczenia +27°C, a inna zimą, przy temperaturach ujemnych.
Skala nie odzwierciedla zmian częstotliwości VFO i będzie ją także wyświetlać nawet przy wyłączonym generatorze, podobnie jak w innych współczesnych, fabrycznych urządzeniach. Pewne są tylko zmiany częstotliwości podczas przestrajania VFO, lecz nie sama częstotliwość z dokładnością do 10Hz, jak niektórzy posiadacze, także urządzeń fabrycznych, sądzą. W zależności od rodzaju generatora fx, jego dryft częstotliwości podczas grzania może wynosić 150...2000Hz.

Uwagi SP7EWL
Wykonałem kilka układów DDS i jestem z nich bardzo zadowolony (bardzo dobra stabilność i - wbrew obawom - duża czystość sygnału wyjściowego).
Układ wykonałem na podstawie opisu z CQDL/FA na płytce autora, zmodyfikowanej w niektórych miejscach (zmiana regulatorów 78L05 na SMD, zmiana oscylatora na 160MHz dla AD9851).
Mam również rysunek płytki w wykonaniu SP9DTI (u którego TRX z wykorzystaniem DDS jest już uruchomiony).
Zbyszek SP7EWL (sp7ewl@wp.pl)  

Krótkie porównanie z UNISYNT
Syntezer ten byłby normalnym układem przedstawianym przez Analog Device, gdyby nie to, że na wyjściu nie posiada filtru dolnoprzepustowego, który powinien odcinać produkty pasożytnicze wytwarzane przez DDS. Czy ktoś widział wykresy widma samego DDS?
W UNISYNT pętla PLL dodatkowo spełnia rolę filtru DDS. Ponadto sam DDS nie wygeneruje 2GHz. Opisany syntezer nie pracuje na wyższych częstotliwościach i aby uzyskać 28MHz przy filtrze 9MHz, jest konieczne wykorzystanie jego częstotliwości 19MHz. To wymaga solidnych filtrów RX i solidnego ich ekranowania ze względu na lustrzanki. Ponadto przedstawiony układ jest co najmniej trzy razy droższy niż moje opracowanie.
Piotr Krzyżanowski SP3ABG

Najważniejsza różnica w stosunku do UNISYNT stosowanego w Digitalu jest ta, że nie ma tutaj żadnych cewek i żadnego dostrajania. Są dwa VFO, praca RIT i SPLIT, jest dziesięć pamięci każdego VFO na każdym paśmie. Jest klucz elektronowy, którego ja nie używam (nastawianie tempa od 0 do 256 znaków). Kroki strojenia 10, 20 50 i 100Hz oraz szybkie strojenie razy 10. Granice pasm ą10kHz włączone lub wyłączone. Regulowane czasy przełączenia odbiór nadawanie. Możliwość ustawienia w Menu dla dowolnej częstotliwości pośredniej. Przełączenie USB/LSB wraz ze zmianą częstotliwości pilota zmienia częstotliwość VFO, co powoduje prawidłowe przełączenie wstęg bocznych, a nie tylko odwrócenie widma, jak ma to miejsce w niektórych urządzeniach fabrycznych.
Opis DL4JAL załączony do płytki, a dotyczący ustawienia i wykorzystania wszystkich funkcji jest dość ubogi.
Rozprowadzana swego czasu płytka SP3LYM była lepiej skompletowana, lecz w tej chwili należałoby ją również usprawnić.
Poziom wyjściowy jest dość mały (?8dBm), co wymaga użycia dodatkowego wzmacniacza, odpowiedniego do stosowanego typu mieszacza. Niestety układ generuje też "ptaszki" i dla tego lepiej jest, gdy jest on zbudowany jako oddzielne, "drugie" VFO. Ja mam układ wstawiony do wspólnej obudowy TRX-a, tuż obok układów wejściowych, jednak znakomita większość tych "ptaszków" znika pod szumami antenowymi po jej podłączeniu.
Programowanie procesorów zdalnie lub "hurtem" raczej nie wchodzi w rachubę, ponieważ należy najpierw do programu wpisać dokładną częstotliwość uruchomionego generatora, aż do dziewiątego miejsca. Ponieważ ja trochę eksperymentuję, chciałbym mieć własny programator w domu.
Alfred SP3PJ (sp3pj@go2.pl)   

Pełny tekst artykułu na stronach magazynu