W tym miesiącu zamiast kolejnej części opisu konstrukcji redakcyjnych EKR, postanowiłem przybliżyć historię budowy przez kanadyjskiego krótkofalowca VE7CA transceivera HBR2000. Na opis tej eksperymentalnej konstrukcji radiowej natknąłem się przypadkowo, przeglądając strony internetowe dla krótkofalowców.
Moją uwagę zwróciły bardzo dobre parametry transceivera (bijące na głowę parametry wielu transceiverów japońskich) oraz fakt wykonania urządzenia metodą modułową, czyli tak jak w opisywanych EKR z klocków.

Markus Hansen VE7CA jest dumny ze zbudowania w domowych warunkach HBR2000, bo udało mu się uzyskać wysokiej jakości transceiver KF 100W. Podobnie jak wielu innych krótkofalowców, również Markus najpierw marzył o zbudowaniu odbiornika o wysokich parametrach dynamicznych, jednakże priorytety (takie jak rodzina i praca zawodowa) pozostawiły mu niewiele czasu na eksperymentowanie. W młodości, jako początkujący radioamator, zbudował w domu szereg prostych nadajników, a następnie, gdy nabył doświadczenia, zaczął budować półprzewodnikowe odbiorniki z pojedynczą przemianą i jednopasmowe nadajniki QRP.
Pomimo że na jego biurku znajduje się sprzęt fabryczny, sześć lat temu postanowił zbudować swój wymarzony transceiver.
Proces budowy HBR2000 rozpoczął od zdecydowania jakie właściwości powinien mieć wysokiej jakości transceiver. Ostateczny schemat blokowy transceivera pokazuje rysunek 1.
Jak widać, układ jest tradycyjny i każdy doświadczony konstruktor jest w stanie skopiować odbiornik i nadajnik, stosując metodę krok po kroku. Wiele dodatkowych szczegółów jest zamieszczonych na stronie internetowej www.qsl.net/ve7ca.
Układ wydał mi się na tyle interesujący, że napisałem list do Markusa oraz wysłałem kilka numerów Świata Radio z opisem naszych konstrukcji EKR i poprosiłem, aby podzielił się swoimi wrażeniami uzyskanymi podczas budowy HBR2000.

• Od VE7CA
Budowę transceivera rozpocząłem od stopnia audio odbiornika. Zbudowałem ten moduł, a następnie przekonałem się, że działa on zgodnie z oczekiwaniami. Wykonałem pomiary i wszystkie informacje zapisałem w zeszycie, tak, aby w razie błędów w działaniu w przyszłości móc szybko ustalić, co jest ich powodem. Dopiero po zakończeniu budowy i badania modułu audio przeszedłem do następnego stopnia, detektora i BFO. Po zmontowaniu układu detektora i BFO podłączyłem je do modułu audio i sprawdziłem, że oba moduły dobrze współpracują. Procedurę tę powtarzałem aż do obwodu wejściowego odbiornika. Gdy to wszystko zaczęło dobrze ze sobą współpracować, miałem działający odbiornik. Był to ekscytujący dzień! Zaletą budowania w małych modułach jest to, że można zmienić moduł na inny, jeśli znajdzie się lepszy układ. Jest to wielka zaleta, bo technologia ciągle się zmienia.
Przy okazji przekonałem się, że niekorzystne jest stosowanie płytek drukowanych. W bardzo ograniczonym zakresie stosowałem trawione płytki. Powodem tego był fakt, że bardzo trudno jest wykonać jakieś zmiany przy ich stosowaniu. Stosowałem kilka wcześniej przygotowanych płytek, lecz stwierdziłem, że "brzydka konstrukcja" jest najlepszą drogą do zbudowania i udoskonalenia układu. Wszystko znajduje się na jednej stronie płytki z obwodami. Pozwala to na łatwe śledzenie sygnału i ewentualne wprowadzanie zmian w układzie.
Zbudowanie czegoś własnymi rękoma daje mi wiele przyjemności. Dlatego nigdy nie spieszyłem się z ostatecznym zakończeniem budowy HBR2000. W rzeczywistości pełne ukończenie budowy HBR2000 zajęło mi sześć lat. Odbiornik pracował już po dwóch latach, część nadawcza zajęła mi dalsze dwa lata, a następnie dalsze dwa lata wykończenie układu QSK, dodanie ogranicznika trzasków i wzmacniacza 100W. Trwało to bardzo długo, ale było warto.
Łatwo zauważyć, że nie starałem się zminiaturyzować HBR2000. Stwierdziłem podczas użytkowania niektórych nowoczesnych transceiverów, że gałki są bardzo małe i że są blisko siebie położone. Podczas nastawiania jednej gałki niechcący porusza się inną, nawet nie wiedząc o tym. Także wiele funkcji wymagało gałek podwójnych (koncentrycznych), zaś etykiety są bardzo małe i trudne do odczytu przy słabym oświetleniu. Małe jest dobre dla urządzeń przenośnych (portable), lecz transceiver domowy powinien pozwalać na nastawianie jednej gałki bez obawy poruszenia innej. Przy dużych gałkach i dużych napisach jestem w stanie obsługiwać swój transceiver bez okularów do czytania.
Interesujące jest słuchanie komentarzy, które otrzymuję, jeśli podczas QSO powiem, że "radiostacja ta jest 100W transceiverem wykonanym w domu". Większość amatorów jest zdumionych. W obecnych czasach, gdy wszystko można nabyć w sklepach, pokrzepiające jest, gdy usłyszy się, że ciągle są jeszcze amatorzy, którzy lubią budować własny sprzęt. Jestem jednym z nich.
Wielu pytało mnie, czy jestem inżynierem elektrykiem. Nie jestem. Jestem prawdziwym operatorem radia amatorskiego, który uczył się od innych, z książek dla radioamatorów i z magazynów. Dlatego wierzę, że każdy może zbudować własne urządzenie radiowe. Trzeba tylko chcieć i stworzyć sobie plan, jak będzie się je budowało. Jeśli znajdzie się kolegę, który ma doświadczenie w budowie urządzeń radiowych, to duże szczęście. Wielu amatorów chce pomóc, jeśli jest się gotowym posłuchać i nauczyć się.
To jest moja historia. Dlaczego by nie stworzyć planu budowy czegoś w tym roku? Może to być filtr audio lub dostrajacz antenowy (tuner). Zacznij najpierw od czegoś małego, a nabierzesz przekonania do zbudowania własnego transceivera.

Dziękuję Markusowi za list i życzę wiele zadowolenia z pracy na stworzonym przez siebie transceiverze. Mam nadzieję, że już za miesiąc będę mógł zaprezentować pierwsze Wasze eksperymentalne konstrukcje radiowe i ogłosić rozstrzygnięcie konkursu EKR.

Andrzej Janeczek   

21-12-2004