Sterowanie programowe odbiornikiem (soft­ware defined radio – SDR) jest technologią, o której słychać obecnie coraz częściej i która jest tematem artykułów zarówno w RadCom, jak i w innych czasopismach. Termin SDR jest stosowany do odbiorników, w których podstawowe elementy przetwarzania sygnału przy modulacji, demodulacji i filtrowaniu są realizowane przez program komputerowy z udziałem cyfrowego procesora sygnału (DSP). Zasadniczą cechą zastosowania cyfrowego procesora sygnału jest możliwość ustalania, wykorzystywania i rozszerzania jego funkcji przez zewnętrzne, konfigurowane elementy programu.
Peter Hart G3SJX z redakcji miesięcznika RadCom przetestował niedrogi, sterowany programowo odbiornik ELAD FDM77, którego parametry powinny zadowolić każdego użytkownika.

Od długiego czasu istnieje ścisły związek między odbiornikami/transceiverami służby amatorskiej a komputerami osobistymi. Od ponad 20 lat w odbiornikach pojawiają się szeregowe porty sterujące, nieco później pojawiło się oprogramowanie umożliwiające wyświetlanie wirtualnej płyty czołowej odbiornika na ekranie komputera. Niektóre odbiorniki obywają się bez organów sterujących na płycie czołowej i jako „czarne skrzynki” współpracują z komputerem, a nawet w niektórych przypadkach mają postać karty umieszczonej wewnątrz komputera, jak na przykład odbiorniki produkowane przez firmę WiNRADiO. Od ponad 10 lat w odbiornikach wyższej klasy stosowane są cyfrowe procesory sygnału (DSP), realizujące podstawowe funkcje przetwarzania sygnałów. Jednakże, w rzeczy samej nie wystarcza tu ani sam sterowany programowo odbiornik, ani standardowe funkcje sterujące komputera, o czym wspomniano uprzednio. Niezbędna jest architektura konfigurowana komputerowo i pełny dostęp do kodów procesora. Istnieje liczna grupa entuzjastów odbiorników sterowanych programowo, opracowująca techniki dostępu do kodów procesora.
Główną cechą odbiorników sterowanych programowo jest zredukowanie do minimum funkcji sprzętowych i ich realizacja programowa w możliwie największym zakresie. Marzeniem będzie tu jedynie dołączenie anteny do jednej z nóżek procesora i realizowanie wszystkich funkcji przez oprogramowanie. Jednakże obecny stan technologiczny jest jeszcze daleki od powyższej wizji i wszystkie aktualne zastosowania cyfrowego procesora sygnału wymagają użycia konwertera obniżającego odbierane sygnały do niskiej częstotliwości pośredniej, która może być doprowadzona do procesora. W układach nadawczych stosowane są konwertery podwyższające częstotliwość sygnału. Jako procesor sygnału zazwyczaj jest użyta karta dźwiękowa komputera, lecz może on być umieszczony na karcie odbiornika, jeśli istnieje możliwość pełnego programowania z komputera. Dotychczasowi dostawcy odbiorników sterowanych programowo, firmy WiNRADiO i FlexRadio, zostali obecnie włączeni do włoskiej firmy Elad.
Zestaw FDM77 obejmuje skrzynkę odbiornika, zewnętrzny zasilacz sieciowy, oprogramowanie na płycie CDROM, kable łączące z komputerem i 34-stronicową instrukcję obsługi. Odbiornik jest zasilany napięciem 12 V i jest superheterodyną z potrójną przemianą o częstotliwościach pośrednich 70MHz, 455kHz i 12kHz. ...

Peter Hart G3SJX

ŚR 01/2006