Produkcję odbiornika komunikacyjnego Wołna (po polsku fala) uruchomiono w ZSRR pod koniec lat pięćdziesiątych. Konstrukcja tego urządzenia została opracowana pod kątem pracy na morskich i rzecznych jednostkach floty handlowej.
Odbiornik Wołna zaprojektowano jako czternastolampową superheterodynę z pojedynczą przemianą częstotliwości na falach długich i średnich oraz podwójną przemianą częstotliwości na falach krótkich. Pierwsza heterodyna była przestrajana, druga natomiast - stała. Częstotliwości pośrednie - 915kHz i 85kHz.
Zastosowanie podwójnej przemiany na falach krótkich miało na celu poprawę odporności odbiornika na wpływ sygnałów lustrzanych, stanowiących największy problem przy odbiorze w tym zakresie częstotliwości. Przy odbiorze na falach długich i średnich nie zachodziła konieczność stosowania podwójnej przemiany, gdyż dostateczne tłumienie sygnałów lustrzanych zapewniały obwody wejściowe.
Wytwarzano sześć różnych odmian tego odbiornika: Wołna-K, Wołna-KT, Wołna-K2, Wołna-K1, Wołna-K1T, Wołna-3. Wszystkie wersje zostały przystosowane do odbioru sygnałów telegraficznych (CW, MCW) i telefonicznych (AM). Wołna-3 umożliwiała również odbiór przekazów faksymilograficznych.
Zakres przestrajania podzielony był na dziewięć podzakresów. Wołna-K pokrywała zakresy częstotliwości 12...60, 100...600, 1500...23000kHz, Wołna-K1 - 12...60, 100...23000kHz, a Wołna-3 zakres 12...5000kHz.
Wstępne ustalenie częstotliwości następowało na skali zgrubnej, a dokładne - na skali projekcyjnej. Na skali zgrubnej zostały wyraźnie oznaczone częstotliwości niebezpieczeństwa - częstotliwość radiotelegraficzna 500kHz i częstotliwość radiotelefoniczna 2182kHz. Na najniższym podzakresie częstotliwość można było ustalić z dokładnością rzędu 0,25kHz, zaś na najwyższym - 10kHz (w przypadku Wołny-3 - 5kHz).
Do wyboru były trzy szerokości pasma przepuszczania: 0,5, 1,5 i 6kHz. Dzięki stosunkowo niskiej drugiej częstotliwości pośredniej wymaganą selektywność udało się uzyskać za pomocą zwykłych obwodów rezonansowych. Czułość dla CW wynosiła 3...10ľV, a dla AM - 15...40ľV.
Wołna posiadała ręczną i automatyczną regulację wzmocnienia, przestrajany generator dudnieniowy, kalibrator kwarcowy, miernik do kontroli pracy lamp oraz wbudowany głośnik. Wołna-K1 została dodatkowo zaopatrzona w ogranicznik zakłóceń impulsowych.
Konstrukcję mechaniczną wykonano w oparciu o odlewy ze specjalnych stopów. Podzakresy przełączano przy użyciu przełącznika bębnowego. Wersje oznaczone symbolami KT i K1T przystosowano do eksploatacji w warunkach tropikalnych.
Zasilanie mogło odbywać się z sieci prądu zmiennego lub z sieci prądu stałego przy użyciu przetwornicy.
Odbiornik wraz z zasilaczem mieścił się w obudowie o wymiarach 330 x 384 x 356mm. Ciężar całości wynosił 40kg.

Roman Buja    

Pełny tekst artykułu na stronach magazynu