Pierwszy minitransceiver Bartek skonstruowałem ponad 25 lat temu, jeszcze w swoich czasach studenckich. Układ był powielony z powodzeniem najpierw przez kilku inowrocławskich krótkofalowców, a potem w innych rejonach Polski. Prawdziwą popularność układ zdobył po zniesieniu stanu wojennego, kiedy wielu krótkofalowców z powodzeniem odwzorowało opisywany w Radioelektroniku układ i z dobrym rezultatem reaktywowało pracę w paśmie 80m.

Podstawowe parametry przedstawionego na zdjęciu układu modelowego:
- zakres częstotliwości: 7,020-7,100MHz
- moc wyjściowa nadajnika: ok. 3W
- czułość odbiornika (ze wzmacniaczem w.cz.): ok. 1µV
- moc wyjściowa m.cz.: ok. 1W (z głośnikiem 10ohm)
- emisja: J3E (SSB)
- tłumienie wstęgi fali nośnej: większe od 40dB
- zasilanie: 12V/1A
- załączenie nadajnika: ręczne (PTT)
- wymiary obudowy: 170x170x60mm

Na przestrzeni lat były wprowadzane w układzie różne ulepszenia i modernizacje (niektóre z nich były podane w książkach "Konstrukcje krótkofalarskie" oraz na łamach "Krótkofalowca Polskiego"). Większość zmian wynikała po prostu z braku dostępnych identycznych podzespołów, jakie zastosowałem w opisywanym modelu. Przeważnie była stosowana inna częstotliwość pośrednia, a więc inny filtr kwarcowy i wynikające z tego inne wartości elementów w obwodach VFO i BFO. Jeszcze obecnie można spotkać na paśmie stacje podające, że pracują właśnie na minitransceiverze Bartek, czego zawsze słucham z wielką satysfakcją. Traf chciał że kilka miesięcy temu dostałem w prezencie od jednego z kolegów niewykorzystaną przez wiele lat oryginalną płytkę Bartka 1 i postanowiłem sprawdzić, czy obecnie pomimo niektórych przestarzałych elementów uda się uruchomić układ. Gdy rozglądałem się za podzespołami, okazało się, że również obecnie w wielu sklepach RTV, a najczęściej na giełdach radiowych można zakupić większość elementów. Było to bodźcem, aby płytkę uzbroić właśnie w oryginalne elementy (układy scalone, przekaźniki...). Jako że dawno nie budowałem urządzenia na pasmo 40m, postanowiłem właśnie po 25 latach sprawdzić, czy jest taka możliwość właśnie w układzie Bartka. Uzyskane parametry układu przeszły moje najśmielsze oczekiwania i postanowiłem podzielić się z Czytelnikami zmianami, jakie wprowadziłem w urządzeniu.
Chcąc zapewnić dużą stabilność pracy urządzenia bez wprowadzania dodatkowych komplikacji, postanowiłem zastosować układ VXO zamiast VFO. Dążąc do wykorzystania jak najmniejszej częstotliwości pośredniej, która gwarantuje lepszą pracę zastosowanych układów scalonych, wybrałem dostępne rezonatory kwarcowe 4,096MHz, zaś do układu VXO - również dostępny rezonator piezoceramiczny 3MHz. Użycie oryginalnej płytki drukowanej, a więc projektowanej z zapasem, stworzyło możliwość łatwej adaptacji układu poprzez wyskrobanie kilku potrzebnych pól lutowniczych, szczególnie pod nowy czterokwarcowy filtr drabinkowy SSB.
W urządzeniu zachowano zasadniczą koncepcję układu z wykorzystaniem jak największej liczby oryginalnych podzespołów. ...

Andrzej Janeczek SP5AHT

ŚR 11-2006
Pełny tekst artykułu jest dostępny za pomocą SMS w dziale Download ŚR.

26-10-2006